فرشاد نوروزی

نگاهی به نور در فلسفه اشراق

نگاهی به نور در فلسفه اشراق

فرشاد نوروزی

نور در سنت همه ملل نقش اساسی داشته است.نور در بعضی فرهنگها با امور فوق طبیعی آمیخته است؛ در آیین زرتشت و قرآن نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است.در آیین زرتشت و کیش مهر نور و ظلمت در نبردی هستند که نور به عنوان یک نیروی رحمانی بر ظلمت که یک نیروی اهریمنی است چیره می شود.

در قرآن نور معادل اله است : ((اله نور السماوات و الارض))

همچنین اگر ما نهایت ماده را آگاهی ناب بدانیم،و انرژی هم شعور ناب است پس می توان گفت که نور یک انرژی آگاه و سازمان دهنده است و اگر همه هستی را یکپارچه آگاهی ناب بدانیم آیا قرآن ما را به مفهوم زیبایی از خداوند رهنمون نمی شود که همان نور آگاه مطلق است؟

شیخ اشراق درباره نور در الحکمه الاشراق می نویسد:

(( اشیاء عالم بر دو نوع اند یکی آنچه در حقیقت ذاتش نور و ضوء است و دیگر آنچه در حقیقت ذاتش نور و ضوء نیست و مراد از ضوء یکی است… و نور در هر حال بر دو قسم بود ، آنچه هیاتی (عرضی) بود و نور عارض و دیگری نوری که عارض بر غیر نبود که نور مجرد و نور محض است. بنابراین واجب است که انوار قائمه بالذات و انوار عارضه و هیات آنها همه به نوری منتهی شود که ورای وی نور دیگری بدان سان نبود و آن نورالانوار و نور محیط و نور قیوم و نور مقدس و نور اعظم و اعلی بود و نوری قهار و غنی مطلق بود و ورای آن چیزی غیر از مراتب علل نبود.))

شیخ اشراق در تقسیم بندی اشیاء به دو نوع شی اشاره می کند که یکی نور ذاتی آن است و دیگری نور عرضی آن می باشد. دسته اول عقول و نفوس می باشد که نور مجرد و محض می باشند؛و مراد از اشیاءی که نور بر آنها عارض می شود باید اشیائی باشند که مستنیر هستند مانند ماه و اقمار سیارات منظومه شمسی و معتقد است همه انوار اعم از نور محض و مجرد و عرضی به نوالانوار منتهی می گردد که چنین نوری جز ذات باری نیست .

نور الانوار سهروردی همان روشنی بی پایان است که در اوستا بدان اشاره شده است و از آن به اهورامزدا تعبیر شده است به عبارت دیگر نوالانوار ،عله العلل،مبداء کل و خالق عالم است و همه چیزها از اشرافات او و محتاج به او هستند.

نور از منظر علم

نور در ماده عکس العملهای شیمیایی ایجاد می کند و به الکترونها دستور روشن شدن داده و موجب می شود تا ماده تغییر شکل دهد.

استانلی ال میلر فیزیکدان آمریکایی در سال 1975 آزمایشگاه خود ثابت کرد که نخستین سنگهای زیر بنای حیات بدون نور به وجود نمی آمد.شش عنصر که عناصر ترکیبی هستند {گوگرد- نیتروژن- فسفات- کربن- اکسیژن- هیدروژن} به وسیله نور پدید آمده اند.

نور علاوه بر ترکیب کلروفیل که موجب تغییر شکل عناصر گلوسیده ، لیپیدوپروتید می شود تحت تاثیر امواج نوارنی مئی،کلروفیل خاصیت جذب کربن گاز کربنیک را با آزاد کردن اکسیژن پیدا می کند. این کربن به عناصر آب می یوندد تا آلرئید پدید آورد که به نوبه ی خود برای بوجود آوردن هگزون،آمیدون و سلولز ترکیبات شیمیایی گوناگون را به منصه ظهور می رساند.بدین ترتیب نور مایه اساسی طبقات زیرین موجودات زنده است،زیرا بدون نور تغییر شکلهای شیمیایی لازم برای حیات گیاهان غیر ممکن است.

بدون گیاه هم کره زمین فاقد اکسیژن ضروری برای حیات موجودات زنده است.

بدون نور خورشید جو حیاتی یا بیوسفر زمین کارایی خود را از دست می دهد و سرما و یخبندان و تاریکی ظرف چند روز به کلی زندگی بر روی زمین را نابود خواهد کرد.

تمام/.